Çin edebiyatının önemli eserlerinden biri olan “Yaşamak” kitabı, dilimize çevrildiği 2016 yılından beri oldukça büyük ilgi gördü. Çinli yazar Yu Hua’nın 210 sayfalık romanının böylesine büyük bir ilgi görmesinin sebebi belki de kitabın anlatım dili ve ana karakterin yaşadığı acı dolu hayattı. Çinli bir gezginin köy köy dolaşıp insanlarla sohbet etmesiyle başlıyor kitap. Amacı, köylülerin hikâyelerini dinleyip bunlardan halk şarkıları derlemek olan gezginin karşısına Fugui adında bir adam çıkıyor. Ve kitabın devamında yaşlı öküzüyle tarlasını süren ihtiyar Fugui’nin hayat hikâyesini dinliyoruz.
“UMUDUMUZU YİTİTRİRSEK NASIL YAŞARDIK?”
Kahramanımız Fugui, varlıklı bir ailenin çocuğudur. Fakat gençlik yıllarında ailesinin servetini kaybetmiştir ve o andan itibaren çilelerle dolu bir hayat yaşamaya başlamıştır. Başından sonuna kadar bu hayata, içindeki tüm acılarla ve çaresizliklerle şahit oluyoruz. Kitapta aile, arkadaşlık, merhamet, aşk ve ölüm gibi güçlü konular/duygular işlenirken aynı zamanda savaşın çarpıcı yüzüne de değinilmiş. Kahramanın başına gelenleri takip ederken kendinizi bir sinema filminin içinde buluyorsunuz. Kitabın türü için etkileyici ve dokunaklı bir dram romanı denilebilir. Yaşamak’ta anlatılan hayat hikâyesi oldukça dramatik ve etkileyici olmasına rağmen yazarın kullandığı dil hiç de yoğun değil. Yazar, uzun betimlemeler yerine sade ve yalın bir dil kullanmayı tercih etmiş. Kim bilir? Belki de her sayfada şahit olduğumuz acıklı anları bu kadar sade cümlelerle anlatması, bu kitaptan böyle derinlemesine etkilenmemize olanak vermiştir. Fugui’nin hislerini, ailesiyle olan ilişkilerini dokunaklı ve akıcı bir biçimde gözler önüne seren yazar, kahramanın çaresizliğini oldukça başarılı bir biçimde karşı tarafa yansıtıyor. “Artık öyle bir noktaya gelmiştik ki, yaşamak ya da ölmek önemli değildi.”
KÜLTÜR DEVRİMİ VE YASAKLAR
Çin’in kültür devriminden etkilenenler arasında Yaşamak’ın yazarı Yu Hua’yı da görüyoruz. Neredeyse tüm kitaplarına bu dönemin izleri yansımıştır. Kitapta bu sebeple Çin yakın tarihine dair ayrıntılar gözümüze çarpıyor. Mao dönemi ve Çin kültür devrimi sırasında halkın yaşadıkları, kıtlık yılları, Fugui ve ailesinin yaşadığı sefalet hayatı, yeni komün hayatıyla beraber halkın başına gelen değişiklikler de bu kitapta işlenmiş. Muhtemelen bu ayrıntılar sebebiyle kitabın basımı bir süre Çin’de yasaklanmış. Çinli yönetmen Zhang Yimou tarafından aynı isimle sinemaya aktarılan filmin gösterimi de yine bir zamanlar yasaklanmış.
“SIRADAN BİR HAYAT EN İYİSİ”
Romanda bir hayatın beklenmedik bir hata yüzünden bir anda nasıl değiştiğine, insanın hayatta kalmak için gösterebileceği fedakarlıklara, ailenin önemine, sabretmeye ve bitmek bilmeyen hayat mücadelesinde ayakta kalabilmeye ışık tutulmuş. Sıradan bir hayatın ne kadar değerli olduğunu hatırlatan ve bu yönde öğütler veren bir kitap. Okuması yer yer zorlaşan, yine de ustaca oluşturulmuş merak unsuruna yenik düşerek bir çırpıda bitirebileceğiniz bir roman. Kitabı bitirip kapağını kapattığınızda yüzünüzde kalan buruk bir gülümseme oluyor.
Yaşamak, Yu Hua, Çeviren: Bahar Kılıç, Jaguar Kitap, 210 s.
Yayımlayan